Blog

Er is natuurlijk veel meer dan beton wat ik fotografeer. Maar om daar nu een aparte website voor te maken, is wat overdreven. Vandaar de ombouw. Van vogels ….

…. tot landschappen ….

…. tot gekkigheid aan toe.

Hier is het bunkervirus eigenlijk serieus begonnen. De bunkers van de Marine Kust Batterij Heerenduin en de Marine Flak Batterij Olmen zijn vrij toegankelijk en bieden voldoende motieven om te fotograferen. Een aantal bunkers zijn inmiddels ook ingericht als museum door het Bunker Museum IJmuiden (http://bunkermuseum.nl/).

MKB Heerenduin is op de verdediging tegen aanvallen vanaf de zee gebouwd en MFB Olmen is als luchtafweerbatterij gebouwd. De bouw is begonnen in 1942. In eerste instantie stond het geschut in open beddingen, maar later in de Tweede wereldoorlog is het geschut toch verplaatst in bunkers. Zoals het overgrote deel van de Atlantikwall zijn deze batterijen nooit afgebouwd. Dat is ook duidelijk te zien aan bijvoorbeeld de afwerking van de bunkers.

MKB Heerenduin en MFB Olmen maakten deel uit van de “Festung IJmuiden”. Volgens de Duitse bezetter was de haven van IJmuiden van groot strategisch belang en dat verdiende ook een navenante verdediging.

De bunkers waren deels met overdekte loopgraven met elkaar verbonden. Daar is nu nog weinig van terug over.

Dat de bunkers zo eenvoudig toegankelijk zijn, weet de lokale jeugd ook. Alle bunkers zijn ontsiert met graffiti. Er ligt ook veel troep, want rotzooi opruimen is voor veel mensen blijkbaar te moeilijk. Hou hier absoluut niet van, maar het is onmogelijk om dit te ontlopen.

In een enkele bunker zijn nog originele tekeningen te zien. Deze bunker is nu gelukkig een museumsbunker, anders zouden deze unieke tekeningen allemaal beklad zijn.

Tussen de sterkst gebouwde bunkers (St = Ständiger Bunker = bomveilige bunkers met muren van minstens 2 meter dik) staan ook veel bunkers die dat totaal niet zijn. Zoals bijvoorbeeld de manschappenverblijven. Dat lijkt vreemd, maar mocht er gevaar dreigen, dan waren de soldaten in de geschutsbunkers om terug te kunnen vechten.

Enkele scenes uit de film “Soldaat van Oranje” zijn ook opgenomen in de MKB Heerenduin. De vuurleidingsbunker is hier als geschutsbunker afgebeeld met een lantaarnpaal als geschut. Dit is historisch niet juist, vanuit een vuurleidingsbunker werd bepaald welke geschutsbunker waar moest vuren. Maakt de film overigens zeker niet minder de moeite waard!

Eigenlijk zijn dit 2 Untertage Verlagerungen, Saar 1 en Saar 2, aangezien het om 2 voormalige kalkgroeves gaat die boven elkaar liggen. De groeves zijn ondergronds wel met elkaar verbonden, al ben ik die verbinding nooit tegengekomen. De groeves zijn namelijk behoorlijk (zo’n 23.000 m2) groot en ik heb deze nog lang niet helemaal bekeken.

Tijdens de Tweede Wereldoorlog hebben de Duitsers al snel besloten dat deze groeves zeer goed geschikt waren voor de productie van oorlogsmateriaal. Alle U-Verlagerungen zijn genummerd en deze U-Verlagerung heeft een laag “objektnummer”, namelijk nummer 79 (van de ruim 6000).

De firma Renk AG uit Augsburg heeft hier onderdelen voor tanks geproduceerd, evenals de firma Sonderling. Deze groeve schijnt ook als hospitaal te zijn benut, maar in hoeverre dat klopt is lastig te achterhalen. De onderste groeve is zeer instabiel en dat is ook duidelijk te zien aan de vele, recente afgebrokkelde stukken steen. De bovenste groeve is, op een paar delen na, een stuk stabieler.

Na de oorlog is er nog een paddenstoelenkwekerij in gevestigd geweest en is de groeve als dumpplek voor oude auto’s en andere troep (olievaten bv) misbruikt. Iets dat overigens typisch is voor verlaten, Franse groeves.

Van de U-Verlagerung is weinig meer te zien. Wat buizen om de productieruimtes droog te houden, zeker in de onderste groeve staat er op sommige plekken best water. Ook zijn sommige vloeren egaal gebetonneerd en zie je nog resten van de electriciteitsvoorziening.

Tijdens de Koude Oorlog speelde het Pfalzerwald een belangrijke rol en dan met name het zuidelijke deel. Zowel de NATO als de Amerikanen waren in dit gebied goed vertegenwoordigd met hoofdkwartieren, wapenopslagplaatsen en andere opslagdepots. Het bosgebied was blijkbaar een ideale plek om dit allemaal ver van de bewoonde wereld af, onopgemerkt te kunnen bouwen. Area 1 in Ludwigswinkel is zo’n plek.

Tijdens de Koude Oorlog had de NATO hier atoomwapens opgeslagen op een terrein van 17 hectare. Deze 17 hectare was slechts een klein deel van het hele complex, in totaal was ruim 680 hectare in de jaren ’50 van de gemeentes Ludwigswinkel en Fischbach in beslag genomen door de NATO voor wapendepots en kazernes. Inmiddels allemaal niet meer in gebruik en deels omgebouwd tot bedrijventerreinen.

Area 1 is nu een “monument” en is gratis toegankelijk voor het publiek. Een vereniging geeft af en toe rondleidingen, maar ook zonder rondleiding is het terrein prima te bezoeken. Er staan genoeg informatieborden die uitleg geven over het nut van de gebouwen en hoe het er destijds uitzag.

Voor meer informatie: http://www.ig-area-one.de/index.html

Iedereen die weleens Verdun bezocht heeft om de vele verdedigingswerken te bezoeken, kent Fort Souville wel. Gebouwd in 1876, na de Duits-Franse oorlog van 1870 / 1871, ter verdediging van de stad Verdun. Dat klinkt nu wat onlogisch, maar destijds zagen de landsgrenzen er anders uit dan nu. Thionville (Diedenhofen) en Metz waren bijvoorbeeld Duits grondgebied. De bouw en grote aanpassingen zijn pas gestopt in 1914, vlak voor het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog.

Tijdens de Eerste Wereldoorlog is er in de omgeving Verdun heel zwaar gevochten. Dat is ook te zien aan dit fort. Van het fort is weinig meer over, herkenbaar is het in ieder geval nauwelijks meer als fort.

Tijdens de Eerste Wereldoorlog raakte het fort zwaar beschadigd. De stenen constructie was niet bestand tegen de brisantgranaten van de Duitsers. Om toch stand te kunnen houden, is men begonnen met het graven van een tunnelstelsel onder het fort. Deze smalle tunnels liepen naar nabijgelegen werken (Tourelle Bussière, Pamard kazematten) en werden zo ingericht dat de soldaten er ook primitief konden leven.

Een deel van het fort ligt ook onder de grond, de tunnels liggen nog wat dieper. Een fortbezoek kan, maar is gezien de staat van het fort niet aan te raden.

Soms rijden wij (bunkers bezoek ik nooit alleen) behoorlijk ver voor een enkele bunker. Het moet dan wel een bijzonder bouwwerk zijn, voor een “simpel” blok beton doen wij niet zoveel moeite. Ditmaal hadden wij een tripje in de Zuidvogezen gepland. Voor een enkele treintunnel. Deze tunnel was als munitieopslag gebruikt gedurende de Eerste Wereldoorlog en maakte deel uit van een nabijgelegen fort. Na wat zoekwerk ter plaatse was de weg naar de tunnel gevonden. De tunnel zelf was echter een fikse teleurstelling om te bezoeken. Fransen gebruiken leegstaande gebouwen over het algemeen als dumpplek voor hun troep en daar was deze tunnel geen uitzondering op.

Ook de groentenboer was zijn fruit vergeten, dat lag te rotten in een aantal kamers van de tunnel en zelfs de lokale jeugd had nog een deel ingericht als discozaal. Zo jammer altijd.

Gelukkig is er genoeg in de omgeving te vinden, als je goed voorbereid bent en het weer ook meespeelt. Het nabijgelegen fort was afgesloten en de kleinere werken waren niet echt interessant, dus dan maar wat anders bedenken. Rond Épinal liggen meer dan genoeg forten, maar zonder voorbereiding vind je die niet. Dan maar een museum. De gedenkplaats concentratiekamp Natzweiler-Struthof is het hele jaar door geopend, dus wij daar naartoe gereden. Hoewel wij er een half uur voor sluitingstijd waren, was alles gesloten.

De reden was wel duidelijk, alles was flink ondergesneeuwd en het was behoorlijk glad op de weg.

In dit kamp werden voornamelijk mensen uit het verzet opgesloten. In totaal zaten hier zo’n 52.000 mensen gevangen, waarvan er ongeveer 22.000 zijn overleden. Van de 52.000 mensen zijn ruim 35.000 duizend mensen ondergebracht in een van de 70 subkampen van Natzweiler-Struthof. Meer informatie is te vinden op de website van het kamp: http://www.struthof.fr/de/home/

Kortom, hier wil ik sowieso nog een keer heen. In alle rust.

Concentratiekamp Mauthausen was het grootste concentratiekamp in Oostenrijk. Tussen 1938 en de bevrijding in mei 1945 zijn er ruim 190.000 mensen geïnterneerd. Minstens 90.000 mensen hebben de verschrikkingen niet overleefd. In Oostenrijk waren er meer dan 40 subkampen die allemaal onder KZ Mauthausen vielen. De gevangenen in de subkampen werden als slavenarbeiders gebruikt om de oorlogsindustrie draaiende te houden. De gevangenen in Mauthausen werden gebruikt om graniet uit de nabijgelegen mijn te halen. Dit voor de stedenbouwplannen van Hitler / Speer in bijvoorbeeld de Führerstadt Linz, die met stenen uit deze groeve uitgebreid moest worden. Zoals alle concentratiekampen werd ook KZ Mauthausen door de SS gerund.

Het kamp is te bezoeken. Meer informatie is hier te vinden: https://www.mauthausen-memorial.org/

Dit ondergrondse, verbunkerde gangenstelsel is in 1937 gebouwd als opslag voor luchtafweermunitie. Aan het einde van de oorlog is het nog kort gebruikt als hoofdkwartier voor het “Oberkommando West” en deels ook als schuilplaats voor de bevolking tijdens de bombardementen. Na de oorlog heeft het Franse leger het gangenstelsel nog kort als munitieopslag gebruikt, voordat het Amerikaanse leger deze plek overnam, in het kader van de uitbreiding van vliegveld Ramstein. Het Amerikaanse leger heeft het gangenstelsel flink gerenoveerd en gebruikt als een commandocentrum om de luchtbewegingen rondom Ramstein te coördineren.

Eind 60-jaren is dit een van de belangrijkste luchtverdedigingscommandocentra van de NATO geworden (ADOC Kindsbach). In de loop van de jaren werd deze centrale te klein. Begin jaren 90 is het commandocentrum opgegeven en leeggehaald. Na controle is het grondstuk inclusief gangenstelsel teruggegeven aan de nazaten van de toenmalige eigenaar. Af en toe worden er in de wintermaanden rondleidingen gegeven en die zijn zeker de moeite waard!